Cumhuriyetin ilanı sonrasında gerçekleştirilen reformlarla kadın hakları açısından önemli aşamalar kaydedilmiştir. Toplumsal yaşamda, başta eğitim hakkı ve medeni haklar olmak üzere çok sayıda hak elde eden kadınların, demokratik bir devletin temel unsurlarından olan seçme ve seçilme hakkına kavuşması hususu da bu süreçte zaman zaman gündeme gelmiştir. 1930 yılından itibaren yapılan Anayasa ve yasa değişiklikleriyle ülkemizde kadınlar, Batılı ülkelere kıyasla, çok daha önce seçme ve seçilme hakkını elde etmeye başlamıştır. Bu kapsamda 5 Kasım 1930 tarihinde Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklikle kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. 1933 yılında yapılan bir diğer değişiklikle kadınlar muhtar olma ve köy heyetini seçme hakkı kazanmıştır.
Yerel seçimlerde seçme ve seçilme hakkını kazanan kadınlar, son olarak 5 Aralık 1934 tarihinde yapılan Anayasa ve Seçim Kanunu değişikliğiyle milletvekili seçme ve seçilme hakkını elde etmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gerçekleşen oylamada, 317 üyeden oylamaya katılan 258 milletvekilinin tamamının oyuyla Anayasa’da yapılan değişiklikle kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. Böylelikle, 1935 yılında gerçekleştirilen ilk genel seçimlerde 17 kadın milletvekili Meclis’e girmeye hak kazanmıştır.
Temel misyonu insan onurunu esas alarak kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi olan Kurumumuz, 5 Aralık Kadın Hakları Günü vesilesiyle, kadınların seçme ve seçilme hakkının demokratik toplumların en temel unsurlarından biri olduğunu vurguluyor, 5 Aralık Kadın Hakları Günü’nü kutluyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
5 Aralık 1939 Yılında Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan yasa değişikliği ile kadınların ilk kez oy kullanması ve aday olabilmesi hakkı tanındı.
Türkiye, Fransa ve İtalya’dan 11 yıl, Romanya’dan 12 yıl, Bulgaristan’dan 13 yıl, Belçika’da 14 yıl, İsviçre’den 36 yıl önce Kadınlara Seçme ve Seçilme hakkı tanınmıştır.
1930 yılından itibaren çıkartılan bazı yasalarla kadınlar önce Belediye Seçimlerine katılma, köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclislerinde üye seçilme hakkını kullanmışlardır. Ancak 5 Aralık 1934 yılından itibaren de Milletvekili Seçme ve Seçilme Hakları tanınmıştır.
Türkiye’de kadınlar siyasal haklarını ilk kez 1930 yılında Eylül ayından Ekim Ayının 20’sine kadar süren Belediye Seçimlerinde kullanılmıştır. Böylece ilk defa İzmir ve İstanbul illerinin bazı belediye meclislerine girmeye başlamıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ilk kadın muhtarı Aydın’ın Çine İlçe’sine bağlı Demirdere Köyünde (bugünkü Karpuzlu İlçesi) yaklaşık 500 oy alarak seçimi kazanan Gül Esin Hanım olmuştur.
Ancak 5 Aralık 1934 yılında TBMM’ne sunulan Anayasa ve Seçim Kanununda yapılan değişiklik ile 317 üyeli Mecliste oylamaya katılan 258 milletvekilinin tümünün oyuyla değişiklik önerisi kabul edilmiş ve kadınlar seçme ve seçilme hakkını elde etmiştir.
Kadınların ilk kez kullanıldığı ve aday olabildiği TBMM V. Dönem Seçimleri ile ilkkez 17 kadın Milletvekili 8 Şubat 1935’de Meclis’e girdi.
